قالب ستون یک نوع تکیه گاه برای تحمل بار ناشی از مصالح و فشارهای بیرونی است. با توجه به پیشرفت علم و دانش در حوزه عمران، استفاده از ستون برای همه ساختمان ها یک امر ضروری است.
در این میان ستون باید به صورت یکنواخت باشد و از دوام بالا برخوردار گردد؛ که برای مقاومت بخشیدن به ستون، حرف از قالب ستون به میان آمد.
قالب ستون یک نوع قالب بتن است که برای بتن ریزی ستون و دادن شکل مناسب به آن، در ساخت و ساز ها استفاده می‌شود. قالب های استفاده شده در ستون، از متریال های متفاوت هستند و از ارتفاعات مختلف برخوردار می‌باشند.
برای استفاده از قالب و قالب بندی ستون نیز باید نکات زیادی را رعایت نمود تا نتیجه کار رضایت بخش باشد و ایمنی ساختمان و ساکنین را تضمین کند.
در این مقاله به بررسی و نقد قالب ستون خواهیم پرداخت و با انواع قالب آشنا خواهیم شد. همچنین در خصوص نحوه قالب بندی نیز نکاتی را عرض می‌کنیم. بنابراین برای آشنایی بیشتر با این نوع قالب تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
آشنایی انواع قالب ستون
انواع قالب ستون با توجه به شکل، ارتفاع، نوع و محل استفاده و میزان بار وارده وجود دارد که می‌توانیم از آن استفاده کنیم. در این بخش به چند نمونه از انواع قالب ستون برای قالب بندی اشاره می‌کنیم و به بررسی آن می‌پردازیم.
انواع قالب ستون
- قالب فلزی ستون
- قالب پلاستیکی ستون
- قالب چوبی برای ستون
تعریف قالب فلزی ستون
قالب فلزی ستون، یکی از شناخته شده ترین و پرکاربردترین نوع است. این قالب نسبت به قالب های دیگر به دلیل ساختار محکمی که دارد، از مقاومت بالا برخوردار بوده و همین ویژگی سبب گردیده تا تقاضا برای خرید آن بالا رود.
استفاده از قالب فلزی ستون بهترین روش بتن ریزی و قالب بندی است. این نوع قالب سرعت اجرای بالایی داشته و در ابعاد و اندازهای مختلف قابل دسترسی است. یکی از دلایل سرعت اجرایی بالای این قالب، نوع اتصالات آن است. اتصالات این نوع قالب به راحتی انجام می‌شود و برای اینکار شما می‌توانید از پیچ و مهره استفاده کنید.
قالب پلاستیکی ستون چیست؟
منظور از قالب پلاستیکی ستون، قالب هایی هستند که از پلاستیک ساخته شده اند ولی پلاستیک های استفاده شده در این ساختار، بسیار مقاوم بوده و نسبت به فشار و نیروهای وارده از خود استقامت نشان می‌دهد. از نظر ظاهری نیز همانند قالب فلزی بوده ولی از نظر وزن، بسیار سبک تر قالب فلزی است.
قالب پلاستیکی ستون نیز در ابعاد و اندازه های متنوع ساخته می‌شود. از این نوع قالب ها بیشتر در ساخت و سازهایی استفاده می‌شود که بار و نیروی زیادی به سازه وارد نمی‌شود.
منظور از قالب چوبی برای ستون چیست؟
قالب چوبی برای ستون یک روش متداول و بسیار قدیمی بوده که از گذشتگان به ارث رسیده است. باید گفت که قالب ستون برای اتصال یافتن به یکدیگر نیاز به تجهیزات بیشتر و خاص بوده و از طرف دیگر طول عمر آن نیز کمتر از دیگر قالب ها است. همین نکات و ویژگی های قالب چوبی باعث شده است که کم کم جای خود را به دیگر قالب های ستون دهد.
توجه داشته باشید که قالب چوبی، از نظر هزینه، بسیار به صرفه تر از قالب فلزی و پلاستیکی است. در مقابل با توجه به طول عمر کم آن، در دراز مدت نیاز به تعویض و تعمیر دارد که این مراحل خود هزینه ای را شامل می‌شود.
انواع شکل ظاهری ستون
همانطور که در بخش های قبل اشاره شد، قالب ستون در جنس های مختلف در بازار عرضه می‌شود و هر کدام با توجه به نوع کاربردشان طرفداران خاص خود را دارند. باید گفت قالب ها علاوه بر اینکه در جنس های مختلف یافت می‌شوند؛ در شکل های هندسی متفاوتی نیز در دسترس هستند. در اینجا چند نمونه از اشکال هندسی قالب ستون را نام می‌بریم:
- قالب ستون با مقاطع مربعی و مستطیلی
- قالب گرد یا دایره ای شکل
- قالب ستون L
- قالب چند ضلعی
- قالب منهول
- قالب قوسی شکل یا به اصطلاح دیگر قالب کمانی
قالب های نام برده شده همگی شکل های مختلف از قالب ستون است که برخی از آن‌ها سبب زیبایی بنا می‌شوند.
ارتفاع قالب ستون چند است؟
ارتفاع قالب ستون عدد خاصی را تعریف نکرده است. بلکه ارتفاع آن وابسته به ارتفاع سازه دارد. هنگامی که شما عمل قالب بندی ستون را انجام می‌دهید می‌توانید مقدار ارتفاع بتن ریزی را از ارتفاع قالب ستون کمتر در نظر بگیرید که این نیز مجددا وابسته به ارتفاع سازه است.
باید گفت که اگر ارتفاع ستون زیاد در نظر گرفته شود، بتن ریزی آن نیز به مراتب بسیار دشوار تر بوده و نیازمند دقت است. زیرا ارتفاع زیاد ستون، سبب کج و بهم ریختگی در بتن ریزی شده و برای جلوگیری از این عمل باید از جک های شاقول کننده استفاده کرد.
نوع اتصال قالب های ستون
نوع اتصال قالب های ستون ارتباط مستقیمی با نوع و جنس قالب دارد. به عنوان مثال اگر شما برای قالب بندی ستون از قالب چوبی استفاده می‌کنید، برای اتصال قطعات به یکدیگر نیازمند استفاده از گوه و سنجاق هستید و اگر در سازه خود از قالب فلزی بکار گرفته اید، برای اتصال از پیچ و مهره فلزی باید استفاده شود.
نکته ای که هنگام قالب بندی ستون و اتصال قالب ها باید مد نظر قرار دهید این است که به تراز بودن قالب ها باید توجه خاص داشت. برای تشخیص تراز بودن یا نبودن می‌توانید از ابزارهای خاص خودش استفاده نمایید.
اگر هنگام قالب بندی، قالب ها تراز نباشند این امر در ایمنی و استحکام ستون می‌تواند تاثیر منفی برجا بگذارد و ما را به یاد ضرب المثل، خشت اول چون نهد معمار کج، تا ثریا میرود دیوار کج، بیندازد.
ویژگی های قالب ستون
ویژگی های قالب ستون در میان همگان شناخته شده است ولی برای یادآوری مجددا در اینجا ذکر می‌شود:
- ایجاد سهولت و راحتی در قالب بندی سازه ها
- اتصال سریع و ایمن قالب ها به یکدیگر
- انجام بتن ریزی دقیق و جلوگیری از خارج شدن بتن
- وجود تنوع بالا در ابعاد، جنس و ارتفاع
- داشتن ماندگاری و دوام بالا
روش اجرای قالب بندی ستون بتنی
روش اجرای قالب بندی ستون بتنی بر میزان کارآیی و ایمنی ساختمان تاثیر گذار بوده و اگر مطابق با استانداردها و مسیری که تعریف شده است پیش رود، قطعا نتیجه مثبت دریافت خواهید کرد. در ادامه روند اجرای قالب بندی ستون بتنی قدم به قدم ذکر می‌گردد:
- اجرای فونداسیون
- آرماتور بندی ستون ها
- بکارگیری قالب ستون برای بتن ریزی
- مرحله آخر، اتصال قالب های ستون به یکدیگر است که این مرحله وابسته به نوع قالب های استفاده شده در ستون است.
نکات مهم هنگام قالب بندی ستون
نکات مهمی نیز هنگام قالب بندی ستون وجود دارد که توجه به این نکات باید در اولویت قرار بگیرد. اگر قالب استفاده شده فلزی است، حتما قالب باید رنگ آمیزی شده باشد تا از جذب نور خورشید و رطوبت جلوگیری به عمل آید. اگر قالب چوبی در قالب بندی ستون استفاده نموده ایم، بهتر است که قبل از استفاده سطوح قالب به صورت کامل روغن کاری شود. زیرا انجام روغن کاری به کاهش جذب آب کمک می‌کند و به افزایش طول عمر آن منجرب می‌شود.
قیمت قالب ستون
قیمت قالب ستون هیچ وقت ثابت نبوده زیرا تحت تاثیر قیمت جهانی فولاد، فلز و دلار است. از آنجایی که در بازار نوسانات زیادی در این حوزه وجود دارد، بنابراین نمی‌توان قیمت ثابت برای آن در نظر گرفت. از روی دیگر، علاوه بر قیمت جهانی عواملی مثل، کیفیت، جنس قالب، نحوه اتصال، قطعات مربوط به اتصالات، نحوه جابجایی و انتقال نیز بر تعیین قیمت قالب ستون نیز موثر هستند.
