نحوه محاسبه مساحت قالب‌بندی نیازمند دسترسی به اطلاعات خاص مثل: اندازه پوتر سقف، ابعاد ستون و دیگر بخش‌های ضروری است که این اطلاعات در نقشه سازه به صورت کامل و دقیق ثبت گردیده‌است.
داشتن دقت در محاسبات قالب‌بندی سبب صرفه جویی در مصرف مصالح و هزینه‌ها، کاهش بکارگیری نیروی انسانی، افزایش کیفیت کار، افزایش سطح ایمنی سازه و طول عمر آن میشود. انجام محاسبه مساحت قالب‌بندی مربوط به بخش‌های ستون، دیوارهای برشی، فونداسیون و سقف میشود.
مراحل محاسبه مساحت قالب‌بندی
مراحل محاسبه مساحت قالب‌بندی نیاز دارد که طراح و تولیدکننده بدانند که قالب بتن مد نظر برای کدام بخش از ساختمان استفاده میشود. محاسبه سطح قالب‌بندی بر اساس پارامتر‌هایی مثل طول، عرض و ارتفاع انجام می‌گیرد. برای جلوگیری از خطا، طراح باید اندازه دقیق از پارامترهای نامبرده را داشته باشد.
- محاسبه مساحت قالب‌بندی سقف یا کف: طول × عرض
- مساحت ستون مربعی شکل: محیط × ارتفاع
- محاسبه مساحت قالب‌بندی ستون دایره‌ای: محیط دایره × ارتفاع
فرمول‌های ذکر شده، راه حلی ساده برای محاسبه مساحت قالب‌بندی سقف، ستون‌های مربعی و دایره‌ای هستند که می‌توانید از آن استفاده نمایید.
نحوه محاسبه مساحت قالب‌بندی دیوار برشی
دیوارهای برشی مانند یک مهار کننده عمل می‌کنند و از سازه در مقابل بارها، فشارها و زلزله محافظت می‌کند. با این تفسیر متوجه می‌شویم دیوار برشی یک نقش اساسی و مهم در ماندگاری و ایمنی سازه‌ها دارد و قالب‌بندی آن باید با تمام دقت و تمرکز انجام شود. به همین خاطر محاسبه مساحت قالب‌بندی دیوار برشی بسیار مهم بوده و نباید از آن ساده گذشت. در این بخش نیز در مورد نحوه محاسبه سطح قالب‌بندی دیوار برشی صحبت می‌کنیم.
قبل از اینکه اقدام به محاسبات ابعاد قالب فلزی بتن دیوار برشی کنیم باید ابعاد مورد نظر را اندازی گیری نماییم و معمولا این اندازه‌ها در نقشه‌ای که برای طراحی سازه کشیده میشود مشخص هستند. پارامترهای مدنظر برای محاسبه شامل ارتفاع، طول دیوار برشی و ضخامت دیوار میشود.
فرمول محاسبه سطح قالب‌بندی دیوار برشی
برای محاسبه مساحت قالب‌بندی دیوار برشی، ابتدا باید ابعاد اصلی دیوار یعنی طول و ارتفاع آن را مشخص کنیم. همانطور که اشاره کردیم طول دیوار معمولاً بر اساس نقشه‌های طراحی شده تعیین میشود و ارتفاع دیوار برابر فاصله کف تا سقف یا طبقه مورد نظر است. بعد از دانستن طول و ارتفاع، مساحت قالب‌بندی یک طرف دیوار را می‌توان با ضرب این دو عدد به دست آورد.
از آنجایی که قالب‌بندی دیوار برشی معمولاً دو طرف دیوار را دربرمی‌گیرد، مساحت قالب‌بندی برای هر دو طرف دیوار محاسبه و جمع زده میشود. این کار باعث می‌گردد مساحت کل قالب‌بندی تقریباً دو برابر مساحت یک طرف دیوار شود.
در مرحله بعد، اگر در دیوار بازشوهایی مانند در یا پنجره وجود داشته باشد، باید مساحت این بازشوها از مساحت کل قالب کسر شود. این موضوع اهمیت زیادی دارد چون قالب‌بندی در بخش بازشوها انجام نمی‌شود و اگر حساب نشود، باعث مصرف بیش از حد مصالح میشود.
- محاسبه مساحت یک طرف دیوار
مساحت قالب‌بندی یک طرف دیوار برشی برابر است با: ارتفاع دیوار* طول دیوار - در نظر گرفتن ضخامت دیوار
ضخامت دیوار برشی معمولا در محدوده ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌متر است و قالب‌بندی دو طرف دیوار انجام میشود، یعنی باید مساحت دو طرف دیوار را محاسبه کنید. - محاسبه مساحت کل قالب‌بندی دو طرف دیوار برشی
مساحت کل قالب‌بندی برابر است با: ( ارتفاع دیوار* طول دیوار)*2 - کسر مساحت بازشوها
اگر در دیوار برشی بازشوهایی مانند در یا پنجره وجود دارد، مساحت آن‌ها باید از مساحت کل قالب کم شود. مساحت بازشوها نیز با ضرب طول در ارتفاع هر بازشو محاسبه میشود.
نحوه محاسبه قالب‌بندی فونداسیون
فونداسیون یا پی ساختمان یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک سازه ساختمانی به حساب می‌آید. هنگام پی ریزی و قالب‌بندی فونداسیون اگر تمام دقت و تمرکز به کار گرفته نشوده سازه مدنظر از کیفیت مطلوب برخودار نخواهد شد.
در اصل فونداسیون مانند پایه‌های یک سازه است که اگر یکی از این پایه‌ها دچار نقصی شود، تاثیر آن بر تمام سازه قابل مشاهده است و اگر این سهل انگاری بیش از حد باشد، پیمانکار مجبور میشود که دوباره کاری نماید و هزینه‌ها چند برابر خواهد شد. بر اساس توضیحات داده شده، نحوه محاسبه قالب‌بندی فونداسیون بسیار اهمیت دارد. قابل ذکر است که فونداسیون‌ها مدل‌های مختلفی مثل: دالی شکل، گسترده، منفرد و نواری را شامل میشود.
مراحل محاسبه مساحت قالب‌بندی فونداسیون
- اندازه‌گیری ابعاد فونداسیون
ابتدا طول، عرض و ارتفاع (عمق) فونداسیون را باید با دقت اندازه‌گیری کنید. این ابعاد اساس محاسبه مساحت قالب‌ها هستند. - محاسبه مساحت قالب‌های جانبی
قالب‌بندی اصلی فونداسیون مربوط به جداره‌های جانبی است. برای محاسبه مساحت قالب جانبی، محیط سطح مقطع فونداسیون را ضربدر ارتفاع آن می‌کنیم.
به عبارت دیگر، مساحت قالب جانبی برابر است با:
مساحت جانبی=محیط فونداسیون×ارتفاع قالب
- محاسبه مساحت قالب کف (در صورت نیاز)
در برخی موارد ممکن است نیاز به قالب‌بندی کف پی نیز باشد که مساحت آن برابر با مساحت سطح مقطع افقی فونداسیون است (طول × عرض). - جمع مساحت قالب‌ها
مجموع مساحت قالب جانبی و قالب کف (در صورت وجود) برابر مساحت کل قالب‌بندی فونداسیون است. - اضافه کردن ضریب ضایعات
مانند سایر قالب‌بندی‌ها، ۵ تا ۱۰ درصد به مساحت نهایی اضافه میشود تا ضایعات و برش‌ها جبران شود.
واحد محاسبه قالب بندی
واحد محاسبه قالب‌بندی بر اساس متر مربع یعنی (m²) محاسبه میشود. زیرا در این نوع محاسبه ارتفاع و طول که بر اساس متر هستند با یکدیگر ضرب می‌شوند و نتیجه آن (m²) به دست می‌آید. همچنین برای محاسبه حجم قالب‌بندی نیز واحد محاسبه به (m³) تغییر می‌کند و دلیل تغییر واحد، ضرب مساحت سطح قالب در ارتفاع قالب است.
نکات مهم و کاربردی در نحوه محاسبه قالب‌بندی
- دقت در اندازه‌گیری ابعاد قالب فلزی بتن
همیشه طول، عرض، ارتفاع و ضخامت بخش‌های مختلف قالب را دقیق اندازه بگیرید. خطا در اندازه‌گیری باعث اشتباه در محاسبه مساحت و مصرف مصالح میشود. - در نظر گرفتن تمام سطوح قالب‌بندی
قالب‌بندی ممکن است شامل دیوارها، سقف‌ها، ستون‌ها، فونداسیون و حتی کف باشد. تمام این بخش‌ها را به صورت جداگانه محاسبه و سپس جمع کنید. - کسر بازشوها و فضای خالی
مساحت بازشوها (مثل درها، پنجره‌ها و فضاهای بدون قالب) را حتما از مساحت کل قالب کم کنید تا محاسبات دقیق‌تر و مصرف مصالح بهینه شود. - محاسبه قالب‌بندی دو طرفه
اگر قالب‌بندی هر دو طرف دیوار یا ستون انجام میشود، مساحت هر دو طرف را در نظر بگیرید و با هم جمع کنید. - استفاده از ضریب ضایعات مناسب
به دلیل برش، شکست، خرابی و شرایط غیرمنتظره معمولا ۵ تا ۱۰ درصد به مساحت قالب‌بندی اضافه کنید. - در نظر گرفتن نوع قالب و جنس آن
جنس قالب (چوب، فلز، پلاستیک) و ضخامت آن می‌تواند بر مقدار مصالح و هزینه تاثیر بگذارد. اگر قالب ضخیم یا سنگین است، در برآورد هزینه دقیق‌تر عمل کنید. - توجه به پیچیدگی شکل قالب
برای اشکال هندسی پیچیده، قالب‌بندی را به قسمت‌های ساده‌تر تقسیم کنید و مساحت هر قسمت را جداگانه محاسبه نمایید. - ثبت و مستندسازی ابعاد و محاسبات
همه اندازه‌ها و محاسبات را دقیق ثبت کنید تا در صورت نیاز به بازبینی یا اصلاح، به راحتی قابل دسترسی باشد. - هماهنگی با تیم اجرایی و نقشه‌ها
پیش از شروع قالب‌بندی، نقشه‌ها را بررسی و با تیم اجرایی هماهنگ کنید تا مطمئن شوید ابعاد و نیازها به درستی فهمیده شده است. - بازبینی نهایی قبل از سفارش مصالح
قبل از سفارش چوب، فلز یا دیگر مصالح قالب، محاسبات قالب‌بندی را دوباره بازبینی کنید تا از درست بودن آن‌ها مطمئن شوید و از خرید اضافی یا کمبود مصالح جلوگیری شود.
